2022 թվական փետրվար-մարտ ամիսներին Ադրբեջանի կողմից Արցախի բնակչության իրավունքների խախտումների մասին միջանկյալ զեկույց

Ներբեռնել ամբողջական փաստաթուղթը

2020 թվականի սեպտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին Թուրքիայի և միջազգային վարձկանների ներգրավմամբ Ադրբեջանը ագրեսիվ պատերազմական գործողություններ է իրականացրել Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետության խաղաղ բնակչության նկատմամբ, որի ընթացքում ադրբեջանական կողմն իրագործել է բազմաթիվ պատերազմական և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ։ Բոլոր հանցագործությունները հստակ փաստագրվել են Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպանի կողմից պատրաստված զեկույցներում, որոնք ներկայացվել են միջազգային կազմակերպություններին, առանձին պետությունների որոշում կայացնողներին։ Այդ զեկույցները հրապարակված են Մարդու իրավունքների պաշտպանի պաշտոնական կայքում։

2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի, Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի և Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահի կողմից ստորագրվել է Լեռնային Ղարաբաղում ռազմական գործողությունների դադարեցման վերաբերյալ եռակողմ հայտարարությունը, որով դադարեցվել են լայնածավալ ռազմական գործողությունները Արցախում և խաղաղության պահպանման նպատակով տեղակայվել են ռուսական խաղաղապահ ուժեր։

Հրադադարի հաստատմանը հաջորդած գրեթե մեկուկես տարվա ընթացքում ադրբեջանական կողմը տարբեր միջոցներով ոտնձգություններ է իրականացրել Արցախի ժողովրդի իրավունքների՝ այդ թվում կյանքի և առողջության պահպանման իրավունքի, ֆիզիկական և հոգեբանական անձեռնմխելիության նկատմամբ։ Այդ գործողությունները առավել ագրեսիվ բնույթ են ստացել 2022 թվականի փետրվար- մարտ ամիսներին, որոնց վերաբերյալ մանրամասները ներկայացված են սույն զեկույցի առաջին բաժնում։

2022 Õ©Õ¾Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ« Õ´Õ¡Ö€Õ¿Õ« 8-ի՝ ÕªÕ¡Õ´Õ¨ 01:00-ից Õ¡Õ´Õ¢Õ¸Õ²Õ»Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ´Õ¢ Õ­Õ¡ÖƒÕ¡Õ¶Õ¾Õ¥Õ¬ Õ§ Õ€Õ¡ÕµÕ¡Õ½Õ¿Õ¡Õ¶Õ« Հանրապետությունից Արցախ Õ¥Õ¯Õ¸Õ² Õ´Õ«Õ¡Õ¯ Õ£Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿Õ¡Ö€Õ« Õ¡Õ·Õ­Õ¡Õ¿Õ¡Õ¶Ö„Õ¨, Õ¸Ö€Õ« Õ°Õ¥Õ¿Ö‡Õ¡Õ¶Ö„Õ¸Õ¾ Արցախի Õ¡Õ´Õ¢Õ¸Õ²Õ» Õ¢Õ¶Õ¡Õ¯Õ¹Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ¦Ö€Õ¯Õ¾Õ¥Õ¬ Õ§ գազամատակարարումից։ Տարբեր աղբյուրներից Õ±Õ¥Õ¼Ö„ Õ¢Õ¥Ö€Õ¾Õ¡Õ® ÖƒÕ¡Õ½Õ¿Õ¥Ö€Õ¨ Õ¾Õ¯Õ¡ÕµÕ¸Ö‚Õ´ Õ¥Õ¶, Õ¸Ö€ Õ£Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿Õ¡Ö€Õ¨ Õ¤Õ«Õ¿Õ¡Õ¾Õ¸Ö€ÕµÕ¡Õ¬ պայթեցվել Õ§ Õ¡Õ¤Ö€Õ¢Õ¥Õ»Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¦Õ«Õ¶Õ¾Õ¡Õ® Õ¸Ö‚ÕªÕ¥Ö€Õ« կողմից։ Արցախում Õ£Õ¡Õ¦Õ¡Õ´Õ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ´Õ¡Õ¶ Õ­Õ¡ÖƒÕ¡Õ¶Õ´Õ¡Õ¶ Ö‡ Õ¤Ö€Õ¡ Õ°Õ¥Õ¿Ö‡Õ¡Õ¶Ö„Õ¸Õ¾ Õ°Õ¸Ö‚Õ´Õ¡Õ¶Õ«Õ¿Õ¡Ö€ Õ¤ÕªÕ¾Õ¡Ö€Õ¡Õ£Õ¸Ö‚ÕµÕ¶ Õ«Ö€Õ¡Õ¾Õ«Õ³Õ¡Õ¯ Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚ Õ¡Õ¤Ö€Õ¢Õ¥Õ»Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¸Ö‚Õ²Õ«Õ² Õ¤Õ«Õ¿Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ´Õ¡Õ½Õ«Õ¶ Õ§ Õ­Õ¸Õ½Õ¸Ö‚Õ´ Õ¶Õ¡Ö‡ Õ¡ÕµÕ¶ ÖƒÕ¡Õ½Õ¿Õ¨, Õ¸Ö€ Õ¡Õ¤Ö€Õ¢Õ¥Õ»Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¯Õ¸Õ²Õ´Õ¨ Õ´Õ¥Õ¯ շաբաթից Õ¡Õ¾Õ¥Õ¬Õ« Õ§, Õ¹Õ« Õ©Õ¸Ö‚ÕµÕ¬Õ¡Õ¿Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ¿Õ¥Õ²Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ£Õ¡Õ¦Õ¡Õ´Õ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¸Õ² Õ¯Õ¡Õ¦Õ´Õ¡Õ¯Õ¥Ö€ÕºÕ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ°Õ¡Õ½Õ¡Õ¶Õ¥Õ¬Õ«Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ£Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿Õ¡Ö€Õ« Õ¾Õ¶Õ¡Õ½Õ¾Õ¡Õ® հատված՝ Õ¾Õ©Õ¡Ö€Õ¡Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ£Õ¶Õ¸Õ²Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¡Õ·Õ­Õ¡Õ¿Õ¡Õ¶Ö„Õ¶Õ¥Ö€ իրականացնելու Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€Ö‰ Զեկույցի ÕºÕ¡Õ¿Ö€Õ¡Õ½Õ¿Õ´Õ¡Õ¶ ընթացքում Õ¿Õ¥Õ²Õ¥Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€ Õ¥Õ¶ ստացվել, Õ¸Ö€ Õ¡Õ¤Ö€Õ¢Õ¥Õ»Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¯Õ¸Õ²Õ´Õ¶ Õ½Õ¯Õ½Õ¥Õ¬ Õ§ Õ£Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿Õ¡Ö€Õ« Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ£Õ¶Õ´Õ¡Õ¶ Õ¸Ö‚Õ²Õ²Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ´Õ¢ Õ¡Õ·Õ­Õ¡Õ¿Õ¡Õ¶Ö„Õ¶Õ¥Ö€Õ¨Ö‰ Ô³Õ¡Õ¦Õ¡Õ´Õ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ´Õ¡Õ¶ Õ­Õ¡ÖƒÕ¡Õ¶Õ´Õ¡Õ¶ Õ°Õ¥Õ¿Ö‡Õ¡Õ¶Ö„Õ¸Õ¾ առաջացած Õ°Õ¸Ö‚Õ´Õ¡Õ¶Õ«Õ¿Õ¡Ö€ Õ­Õ¶Õ¤Õ«Ö€Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¨Õ¶Õ¤Õ°Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Ö€ Õ¶Õ¯Õ¡Ö€Õ¡Õ£Õ«Ö€Õ¨ ներկայացված Õ§ Õ½Õ¸Ö‚ÕµÕ¶ զեկույցի 2-Ö€Õ¤ Õ¢Õ¡ÕªÕ¶Õ¸Ö‚Õ´Ö‰

Տարբեր համայնքների ուղղությամբ հանցավոր գործողություններին և գազամատակարարման դիտավորյալ խափանմանը զուգահեռ ադրբեջանական կողմը հոգեբանական և քարոզչական բնույթի ահաբեկչական արշավներ է իրականացնում Արցախի ժողովրդի նկատմամբ՝ հետապնդելով քաղաքացիական բնակչությանը իրենց տները լքելուն հարկադրելու նպատակ։ Նման դեպքերի վերաբերյալ փաստերն ու դրանց վերլուծությունները ներկայացված են սույն զեկույցի 3-րդ բաժնում։

Զեկույցը պատրաստվել է Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմի կողմից կատարված ուսումնասիրությունների, տարբեր համայնքներ, կրթական ու առողջապահական հիմնարկներ, քաղաքացիների բնակավայրեր կատարած այցերի, քաղաքացիների հետ ունեցած առանձնազրույցների, պետական լիազոր մարմիններից ստացված տեղեկությունների հիման վրա և նպատակ է հետապնդում փաստագրելու Ադրբեջանի կողմից Արցախի ժողովրդի իրավունքների խախտման դեպքերն ու դրանց տարաբնույթ դրսևորումները և միջազգային կառույցների ու իրավապաշտպան կազմակերպությունների ուշադրությունը հրավիրելու Արցախում ստեղծված իրավիճակին։

Ներբեռնել ամբողջական փաստաթուղթը