Արտահերթ զեկույց՝ ֆիզիկական միջավայրի մատչելիության իրավիճակի և հիմնախնդիրների վերաբերյալ

«Ֆիզիկական միջավայրի մատչելիության իրավիճակի և հիմնախնդիրների հետազոտություն» ծրագրի շրջանակում ԱՀ-ում իրականացվել է հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար մյուսների հետ հավասար հիմունքներով հասարակական նպատակային նշանակության շենքեր և շինություններ տանող փողոցների մայթերի մատչելիության և շենքերից և շինություններից օգտվելու հնարավորությունների վերաբերյալ հետազոտություն (այսուհետ՝ Հետազոտություն): Հետազոտությունը ԱՀ-ում իրականացվել է առաջին անգամ: Հետազոտության դաշտային աշխատանքները կատարվել են 2019թ. սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսների ընթացքում, իսկ արդյունքների վերլուծությունը՝ 2019թ. նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին:

Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¶Õ¥Ö€Õ¨

Սույն Հետազոտության նպատակներն են.

• Õ¹Õ¡ÖƒÕ´Õ¡Õ¶ Õ¥Õ¶Õ©Õ¡Ö€Õ¯Õ¥Õ¬ Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող անձանց Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ (Õ¡Õ¶Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨) Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ« Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡Õ¿Õ¹Õ¥Õ¬Õ«Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¸Õ¾
• Ô±Õ€-Õ¸Ö‚Õ´ Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ«Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¦Õ¶Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¥Õ¶Õ©Õ¡Ö€Õ¯Õ¥Õ¬ Õ¨Õ¶Õ¿Ö€Õ¾Õ¡Õ® Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¨Õ¶Õ¿Ö€Õ¾Õ¡Õ® Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ¶ Õ¸Ö‚ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Ö‡
• Õ¸Ö‚Õ½Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¡Õ½Õ«Ö€Õ¥Õ¬ Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ« Ö‡ շինությունների՝ Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող անձանց Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€ Õ´Õ¡Õ¿Õ¹Õ¥Õ¬Õ«Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¡ÕºÕ¡Õ°Õ¸Õ¾Õ´Õ¡Õ¶ Õ°Õ¥Õ¿ Õ¯Õ¡ÕºÕ¾Õ¡Õ® Õ°Õ«Õ´Õ¶Õ¡Õ­Õ¶Õ¤Õ«Ö€Õ¶Õ¥Ö€Õ« ÕºÕ¡Õ¿Õ³Õ¡Õ¼Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Ö‡ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Ö€Õ¯Õ¶Õ¥Ö€ ներկայացնել դրանց Õ¬Õ¸Ö‚Õ®Õ´Õ¡Õ¶ Õ°Õ¶Õ¡Ö€Õ¡Õ¾Õ¸Ö€ Õ¸Ö‚Õ²Õ«Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ¢Õ¥Ö€ÕµÕ¡Õ¬:

Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ­Õ¶Õ¤Õ«Ö€Õ¶Õ¥Ö€Õ¨

Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¸Ö‚Õ²Õ²Õ¾Õ¡Õ® Õ§ Õ¥Õ²Õ¥Õ¬ ÕºÕ¡Ö€Õ¦Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚.

ա) հաշմանդամություն ունեցող անձանց բավարարվածությունը հետևյալ հարցերի առնչությամբ՝ հասարակական նպատակային նշանակության կոնկրետ կառույցի շենք հասնելը, հենաշարժային ապարատի խախտում ունեցող անձանց, այդ թվում՝ թիկնաթոռ-սայլակներով հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար շենք մուտք գործելը, շենքում ազատ տեղաշարժվելը, շենքի ներսում վերելակի և ուղղորդող տեսողական տեղեկատվության և նշանների առկայությունը, շենքում սպասելու պայմանների մատչելիությունը, շենքում սանիտարահիգիենիկ սենքերի մատչելիությունը, շենքում հանրային սննդի մատուցման կենտրոնի (ճաշարան, սրճարան) մատչելիությունը (առկայության դեպքում), քաղաքացիների ընդունելության սենյակների մատչելիությունը։

բ) մասնագետների և փորձագետների կարծիքն ու փորձառությունը հետևյալ հարցերի առնչությամբ՝ գործող իրավական ակտերի շրջանակը քաղաքաշինական աշխատանքներում ֆիզիկական միջավայրի մատչելիության լուծումներն ապահովելու համար, պետության կողմից սահմանված չափորոշիչների պահպանման նկատմամբ վերահսկողությունը, սահմանված չափորոշիչներին չհետևելու պատճառները և կոնկրետ փուլը, որի ընթացքում չեն պահպանվում չափորոշիչները, խնդրի պատճառների բացահայտում, այն է՝ իրավական դաշտի և/կամ գործնական միջավայրում առկա բացերը, այն դեպքերը, երբ առաջադրանքը նախատեսում է մատչելիության համապատասխան լուծումներ, սակայն նախագծի մեջ դրանք չեն արտացոլվում, այն դեպքերը, երբ նախագիծը չի նախատեսում մատչելիության համապատասխան լուծումներ, սակայն փորձաքննությամբ դրանք ավելացվում են, այն դեպքերը, երբ նախագիծը նախատեսում է մատչելիության համապատասխան լուծումներ, սակայն շինարարության փուլում դրանք չեն կատարվում, շինարարության վերահսկողության ժամանակ մատչելիության հարցին անդրադառնալը:

գ) ընտրված հասարակական նպատակային նշանակության շենքերի և շինությունների համապատասխանությունը ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի հրամանով հաստատված «Շենքերի և շինությունների մատչելիությունը բնակչության սակավաշարժուն խմբերի համար» շինարարական նորմերին:

Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ´Õ¥Õ©Õ¸Õ¤Õ¡Õ¢Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨

Սույն Հետազոտությունն իրականացվել է բազմաստիճան մոտեցմամբ, այն է՝

• Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ°Õ½Õ¿Õ¡Õ¯ Õ·Ö€Õ»Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ« Õ½Õ¡Õ°Õ´Õ¡Õ¶Õ´Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¸Õ¾ Õ¶Õ¥Õ² Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ«Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Ö„Õ¶Õ¶Õ¡Ö€Õ¯Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¥Ö€Õ« իրականացում Ö‡ Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Ö€Õ»Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ« Õ½Õ¡Õ°Õ´Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´:
• Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ´Õ¢ Õ©Õ«Ö€Õ¡Õ­Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¾Õ¸Õ² հարցվողների Õ­Õ´Õ¢Õ« Õ½Õ¡Õ°Õ´Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´, Õ¡ÕµÕ¶ է՝ Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող Õ¡Õ¶Õ±Õ«Õ¶Ö„ Ö‡ Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ« Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ£Õ®Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Õ¤Ö€Õ¡Õ¶Ö„Õ« Õ¿Ö€Õ¡Õ´Õ¡Õ¤Ö€Õ´Õ¡Õ¶, Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ£Õ®Õ´Õ¡Õ¶, ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Ö„Õ¶Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶, Õ·Õ«Õ¶Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Ö‡ Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ°Õ½Õ¯Õ¸Õ²Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¸Õ¬Õ¸Ö€Õ¿Õ¸Ö‚Õ´ Õ¡Õ·Õ­Õ¡Õ¿Õ¡Õ¶Ö„Õ« ÖƒÕ¸Ö€Õ± ունեցող Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€, ÕºÕ¡Õ·Õ¿Õ¸Õ¶ÕµÕ¡Õ¶Õ¥Ö€ Ö‡ ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€: Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ´Õ¢ Õ©Õ«Ö€Õ¡Õ­Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¾Õ¸Õ² Ö…Õ¢ÕµÕ¥Õ¯Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ½Õ¡Õ°Õ´Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´, Õ¡ÕµÕ¶ է՝ Õ¨Õ¶Õ¿Ö€Õ¾Õ¡Õ® Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€ Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€, Õ«Õ¶Õ¹ÕºÕ¥Õ½ Õ¶Õ¡Ö‡ Õ¸Ö€Õ¸Õ· Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€ Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€ Õ¿Õ¡Õ¶Õ¸Õ² փողոցների Õ´Õ¡ÕµÕ©Õ¥Ö€:
• Հարցվողների Õ¾Õ¥Ö€Õ¸Õ¶Õ·ÕµÕ¡Õ¬ Õ­Õ´Õ¢Õ¥Ö€Õ«Õ¶ Õ¸Ö‚Õ²Õ²Õ¾Õ¡Õ® Õ¥Ö€Õ¯Õ¸Ö‚ Õ¡Õ¼Õ¡Õ¶Õ±Õ«Õ¶ հարցաթերթի Õ´Õ·Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´Ö‰ Հարցաթերթերը ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Ö€Õ¯Õ¾Õ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ Õ¾Õ¥Ö€Õ»Õ«Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ«Õ½ Õ¡Õ¶Õ´Õ«Õ»Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¯Õ«Ö€Õ¡Õ¼Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶, Õ«Õ¶Õ¹ÕºÕ¥Õ½ Õ¶Õ¡Ö‡ հարցաթերթերը լրացնելիս հարցվողներից ստացված Õ´Õ¥Õ¯Õ¶Õ¡Õ¢Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Ö‡ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Ö€Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ°Õ«Õ´Õ¡Õ¶ Õ¾Ö€Õ¡: Արդյունքում՝ կառուցվածքային Ö‡ Õ¬Õ¥Õ¦Õ¾Õ¡Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¸Ö€Õ¸Õ· ÖƒÕ¸ÖƒÕ¸Õ­Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€ Ö‡ լրացումներ Õ¥Õ¶ Õ¯Õ¡Õ¿Õ¡Ö€Õ¾Õ¥Õ¬ հարցաթերթերի Õ¢Õ¡ÕªÕ«Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ´:
• Ô³Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ´Õ¡Õ¶ Õ©Õ¥Ö€Õ©Õ« Õ´Õ·Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´ Õ¨Õ¶Õ¿Ö€Õ¾Õ¡Õ® Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ«Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¦Õ¶Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« իրականացման համար՝ Õ¾Õ¥Ö€Õ»Õ«Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ«Õ½ Õ°Õ¡Õ´Õ¡ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ€Õ€ Ö„Õ¡Õ²Õ¡Ö„Õ¡Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ« Õ°Ö€Õ¡Õ´Õ¡Õ¶Õ¸Õ¾ Õ°Õ¡Õ½Õ¿Õ¡Õ¿Õ¾Õ¡Õ® «Շենքերի Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡Õ¿Õ¹Õ¥Õ¬Õ«Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ¢Õ¶Õ¡Õ¯Õ¹Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ½Õ¡Õ¯Õ¡Õ¾Õ¡Õ·Õ¡Ö€ÕªÕ¸Ö‚Õ¶ Õ­Õ´Õ¢Õ¥Ö€Õ« համար» Õ·Õ«Õ¶Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶Õ¸Ö€Õ´Õ¥Ö€Õ«Õ¶[1] Õ½Õ¿Õ¸Ö‚Õ£Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¸Õ¾Ö‰
• Տվյալների Õ°Õ¡Õ¾Õ¡Ö„Õ¡Õ£Ö€Õ´Õ¡Õ¶ Õ©Õ¥Ö€Õ©Õ« Õ´Õ·Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´ Õ¨Õ¶Õ¿Ö€Õ¾Õ¡Õ® Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€ Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€ Õ°Õ¡Õ½Õ¶Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚ Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€ Õ°Õ«Õ´Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ փողոցների Ö‡ ÕºÕ¸Õ²Õ¸Õ¿Õ¡Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡ÕµÕ©Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡Õ¿Õ¹Õ¥Õ¬Õ«Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող անձանց Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€ Õ½Õ¿Õ¸Ö‚Õ£Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¸Õ¾:
• Տվյալների Õ¾Õ¥Ö€Õ¬Õ¸Ö‚Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ Ö‡ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Ö€Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« ներկայացում:

Թիրախ խմբերը և դրանց ընտրության սկզբունքները

Հետազոտությամբ թիրախավորվել է անձանց երկու խումբ, այն է՝

• Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող 20 անձինք՝ Õ¶Õ¥Ö€Õ¡Õ¼ÕµÕ¡Õ¬ Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող Õ¥Ö€Õ¥Õ­Õ¡Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¨Õ¶Õ¿Õ¡Õ¶Õ«Ö„Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¶Õ¥Ö€Õ¨
• Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ¶ Õ¸Ö‚ ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ¨, Õ¡ÕµÕ¶ է՝ Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ« Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ£Õ®Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Õ¤Ö€Õ¡Õ¶Ö„Õ« Õ¿Ö€Õ¡Õ´Õ¡Õ¤Ö€Õ´Õ¡Õ¶, Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ£Õ®Õ´Õ¡Õ¶, ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Ö„Õ¶Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶, Õ·Õ«Õ¶Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Ö‡ Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ°Õ½Õ¯Õ¸Õ²Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¸Õ¬Õ¸Ö€Õ¿Õ¸Ö‚Õ´ Õ¡Õ·Õ­Õ¡Õ¿Õ¡Õ¶Ö„Õ« ÖƒÕ¸Ö€Õ± ունեցող 12 Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€, ÕºÕ¡Õ·Õ¿Õ¸Õ¶ÕµÕ¡Õ¶Õ¥Ö€ Ö‡ ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€:

Հետազոտությամբ թիրախավորվել են նաև ընտրված հասարակական նպատակային նշանակության շենքեր և շինություններ, ինչպես նաև որոշ շենքեր և շինություններ տանող կենտրոնական փողոցների մայթեր, մասնավորապես՝

• Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ 74 Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€ Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€ Õ«Õ¶Õ¹ÕºÕ¥Õ½ Õ´Õ¡ÕµÖ€Õ¡Ö„Õ¡Õ²Õ¡Ö„Õ¸Ö‚Õ´, Õ¡ÕµÕ¶ÕºÕ¥Õ½ Õ§Õ¬ Արցախի Õ€Õ¡Õ¶Ö€Õ¡ÕºÕ¥Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¢Õ¸Õ¬Õ¸Ö€ Õ·Ö€Õ»Õ¯Õ¥Õ¶Õ¿Ö€Õ¸Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ´

• Ստեփանակերտի 3 Õ¯Õ¥Õ¶Õ¿Ö€Õ¸Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ փողոց, Õ¡ÕµÕ¶ է՝ Ô¹Õ¸Ö‚Õ´Õ¡Õ¶ÕµÕ¡Õ¶, Սարգսյան Ö‡ Ô±Õ¦Õ¡Õ¿Õ¡Õ´Õ¡Ö€Õ¿Õ«Õ¯Õ¶Õ¥Ö€Õ« փողոցները:

Թիրախ խմբերի շրջանակը որոշվել է Ծրագրի կողմից հիմք ընդունելով մի շարք էական պայմաններ և հանգամանքներ։

1. Հաշմանդամություն ունեցող անձանց շրջանակը որոշվել է հաշվի առնելով մի քանի հանգամանք, մասնավորապես՝ հաշմանդամության տեսակը (հենաշարժային ապարատի խախտում ունեցող անձինք, այդ թվում՝ թիկնաթոռ-սայլակներով հաշմանդամություն ունեցող անձինք և տեսողական սահմանափակումների պատճառով հաշմանդամություն ունեցող անձինք), հաշմանդամություն ունեցող անձանց տարիքը (անչափահասների ծնողներ և տարբեր տարիքային խմբի չափահաս անձինք), զբաղվածությունը և սեռը:
2. Մասնագետների, պաշտոնյաների և փորձագետների շրջանակը որոշվել է հիմք ընդունելով շենքերի և շինությունների կառուցման համար անհրաժեշտ սահմանված բոլոր փուլերը և դրանցում ներգրավված անձանց դերն ու փորձառությունը: Նրանք ընտրվել են շենքերի և շինությունների կառուցման համար սահմանված փուլերից, այն է՝

• Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ£Õ®Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Õ¤Ö€Õ¡Õ¶Ö„Õ« Õ¿Ö€Õ¡Õ´Õ¡Õ¤Ö€Õ´Õ¡Õ¶,
• Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ£Õ®Õ´Õ¡Õ¶,
• Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ£Õ®Õ« ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Ö„Õ¶Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶,
• Õ·Õ«Õ¶Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶,
• Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ°Õ½Õ¯Õ¸Õ²Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶Ö‰

3. Մասնագիտական զննության ենթակա հասարակական նպատակային նշանակության շենքերն ու շինությունները ընտրվել են հիմք ընդունելով հետևյալ սկզբունքները՝

• Ô±ÕµÕ¶ Õ´Õ¡Ö€Õ´Õ«Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ¶ Õ¸Ö‚ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨, Õ¸Ö€Õ¸Õ¶Ö„ իրականացնում Õ¥Õ¶ Õ¾Õ¡Ö€Õ¹Õ¡Õ¯Õ¡Õ¼Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¹Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ£Õ¸Ö€Õ®Õ¡Õ¼Õ¸Ö‚ÕµÕ© Õ¯Õ¡Õ´ Õ¡Ö€Õ¤Õ¡Ö€Õ¡Õ¤Õ¡Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶,
• Õ€Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող անձանց կողմից Õ¡Õ¼Õ¡Õ¾Õ¥Õ¬ Õ°Õ¡Õ³Õ¡Õ­ այցելվող կառույցները, Õ¡ÕµÕ¤ Õ©Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ սոցիալական Õ¡ÕºÕ¡Õ°Õ¸Õ¾Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶, Õ¡Õ¼Õ¸Õ²Õ»Õ¡ÕºÕ¡Õ°Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ հարցերով Õ¦Õ¢Õ¡Õ²Õ¾Õ¸Õ² Õ°Õ¡Õ½Õ¿Õ¡Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€,
• Ô¿Ö€Õ©Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€ Ö‡ շինություններ՝ Õ°Õ¡Õ·Õ¾Õ« Õ¡Õ¼Õ¶Õ¥Õ¬Õ¸Õ¾ Õ¡ÕµÕ¶ Õ°Õ¡Õ¶Õ£Õ¡Õ´Õ¡Õ¶Ö„Õ¨, Õ¸Ö€ Ô±Õ€-Õ¸Ö‚Õ´ Õ¯Ö€Õ©Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ¶Õ¥Ö€Õ¡Õ¼Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ§,

• Õ„Õ·Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող Õ°Õ«Õ´Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ¶ Õ¸Ö‚ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨,
• Ստեփանակերտի 3 փողոցներն Õ¨Õ¶Õ¿Ö€Õ¾Õ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ Õ¨Õ½Õ¿ իրենց Õ¯Õ¥Õ¶Õ¿Ö€Õ¸Õ¶Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¤Õ«Ö€Ö„Õ« Ö‡Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ« Õ¸Ö‚ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¿Õ¥Õ²Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ´Õ¡Õ¶, Õ¸Ö€ÕºÕ¥Õ½Õ¦Õ« Õ¸Ö€Õ¸Õ· Õ¹Õ¡ÖƒÕ¸Õ¾ Õ½Õ¿Õ¸Ö‚Õ£Õ¾Õ« Õ¶Õ¡Ö‡ Õ¿Õ¾ÕµÕ¡Õ¬ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€ Õ¸Ö‚ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€ Õ°Õ¡Õ½Õ¶Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚ Õ³Õ¡Õ¶Õ¡ÕºÕ¡Ö€Õ°Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡ÕµÕ©Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡Õ¿Õ¹Õ¥Õ¬Õ«Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨:

Արդյունքում մասնագիտական զննության ենթարկվելու համար ընտրվել են Արցախի հանրապետության հասարակական նպատակային նշանակության թվով 74 շենքեր և շինություններ՝ դրանց մատչելիությունը հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար ստուգելու նպատակով: Դրանց շարքում են 24 գիտական, կրթականևուսումնականնշանակությանշենքերևշինություններ, 11 առողջապահության համար նախատեսված շենքեր և շինություններ, 31 վարչակառավարչական գործառույթ և արդարադատություն իրականացնող կառույցների շենքեր և շինություններ, 8 մշակույթի, արվեստիշենքերևշինություններ:

Տվյալների հավաքագրման մեթոդները

Հետազոտության համար որպես տվյալների հավաքագրման մեթոդ կիրառվել են հարցումներ, դիտարկումներ ու փաստաթղթերի վերլուծություն: Հարցումներն իրականացվել են հարցազրույցի և հարցաթերթային հարցման միջոցով: Դիտարկումներն իրականացվել են հայերեն գրավոր գնահատման թերթեր լրացնելու միջոցով առկա անհամապատասխանություններն արձանագրելու նպատակով: Ի լրումն գնահատման թերթերի լրացման՝ դաշտային աշխատանք կատարող հետազոտողները նաև լուսանկարել են բոլոր դիտարկվող հատվածները:

Հարցաթերթերը լրացվել են հեռախոսազանգով իրականացված և դեմառդեմ հարցազրույցների ընթացքում: Հարցազրույցներն իրականացրել է ծրագրի շրջանակներում աշխատող մեկ հարցազրուցավար: Հարցումներն իրականացրել և գնահատման թերթերը լրացրել են Ծրագրի շրջանակներում աշխատող վերապատրաստված հետազոտողներ:

Հարցաթերթերի և գնահատման թերթերի տեսակները

Հետազոտությունն իրականացվել է երկու տարբեր հարցաթերթի և երկու տարբեր գնահատման թերթի կիրառությամբ:

• • հարցաթերթ Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ¿Õ¥Õ½Õ¾Õ¡Õ® Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող անձանց Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€[2]Ö‰

 Õ€Õ¡Ö€ÖÕ¡Õ©Õ¥Ö€Õ©Õ¨ Õ¯Õ¡Õ¦Õ´Õ¾Õ¡Õ® Õ§ 9 հարցից Ö‡ 3 ենթահարցից: Հարցերի Õ´Õ¥Õ® Õ´Õ¡Õ½Õ¨ Õ£Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ¾Õ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ 0-ից 6 Õ¢Õ¡Õ¬Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ½Õ¡Õ¶Õ¤Õ²Õ¡Õ¯Õ¸Õ¾, Õ¸Ö€Õ¿Õ¥Õ² 0-Õ¶ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ ամենացածր Õ´Õ¡Õ¯Õ¡Ö€Õ¤Õ¡Õ¯Õ¶ Õ§, 6-ը՝ Õ¡Õ´Õ¥Õ¶Õ¡Õ¢Õ¡Ö€Õ±Ö€Õ¨: Հարցաթերթերը Õ¶Õ¥Ö€Õ¡Õ¼Õ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ Õ¶Õ¡Ö‡ ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ« Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Ö€Õ¯Õ¾Õ¸Õ² Õ¿Õ¡Ö€Õ¢Õ¥Ö€Õ¡Õ¯Õ¶Õ¥Ö€ Õ¹ÕºÕ¡Ö€Õ¸Ö‚Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Õ² Õ¥Ö€Õ¯Õ¸Ö‚ հարց, որոնց Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¶ Õ§ Õ¥Õ²Õ¥Õ¬ բացահայտել Õ¡ÕµÕ¶ Õ¢Õ¡Ö€Õ¤Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¶ Õ¸Ö‚ Õ­Õ¶Õ¤Õ«Ö€Õ¶Õ¥Ö€Õ¨, որոնց Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող Õ¡Õ¶Õ±Õ«Õ¶Ö„ Õ¢Õ¡Õ­Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ¥Õ¶ իրենց Õ¡Õ¼Ö…Ö€ÕµÕ¡ÕµÕ¸Ö‚Õ´, հարցվողների Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¶Õ¡Õ°Õ¥Ö€Õ© Õ¶Õ¯Õ¡Õ¿Õ¡Õ¼Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Ö‡ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ¡Ö€Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨: Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Ö€Õ»Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´ Õ°Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող անձանց Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€ Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ¿Õ¥Õ½Õ¾Õ¡Õ® հարցաթերթի Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ«Õ¶ ÕµÕ¸Õ© հարցը Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ¢Õ¥Ö€Õ¥Õ¬ Õ§ հարցվողների Õ¨Õ¶Õ¤Õ°Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Ö€ Õ¢Õ¶Õ¸Ö‚Õ©Õ¡Õ£Ö€Õ«Õ¶ Ö‡ Õ¶Õ¥Ö€Õ¡Õ¼Õ¥Õ¬ Õ§ Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€ Õ¯Õ¡Ö€Ö‡Õ¸Ö€ Õ¸Ö€Õ¸Õ·Õ¡Õ¯Õ« Õ¿Õ¥Õ²Õ¥Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€: Ô±ÕµÕ¤ հարցերի Ö…Õ£Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ´Õ¢ Õ€Õ¥Õ¿Õ¡Õ¦Õ¸Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¾Õ¥Ö€Õ¬Õ¸Ö‚Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ ընթացքում ÕºÕ¡Ö€Õ¦Õ¾Õ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ Õ¡ÕµÕ¶ Õ£Õ¸Ö€Õ®Õ¸Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨, Õ¸Ö€Õ¸Õ¶Ö„ Õ¯Õ¡Ö€Õ¸Õ² Õ¥Õ¶ Õ¡Õ¦Õ¤Õ¥Õ¬ հարցվողի ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ«, Õ°Õ¥Õ¿Õ¡Ö„Ö€Ö„Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Ö‡ Õ¯Õ¡Ö€Õ®Õ«Ö„Õ« Õ¾Ö€Õ¡: ÔºÕ¸Õ²Õ¸Õ¾Ö€Õ¤Õ¡Õ£Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¡ÕµÕ½ Õ¿Õ¥Õ²Õ¥Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¶ Ö…Õ£Õ¿Õ¡Õ£Õ¸Ö€Õ®Õ¾Õ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ Õ°Õ¡Õ´Õ¥Õ´Õ¡Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ միջոցով հարցվողների Õ¢Õ¶Õ¸Ö‚Õ©Õ¡Õ£Ö€Õ¸Õ¾ ÕºÕ¡ÕµÕ´Õ¡Õ¶Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¾Õ¡Õ® ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¿Õ¡Ö€Õ¢Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¶ առանձնացնելու Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€:

• • հարցաթերթ Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ¿Õ¥Õ½Õ¾Õ¡Õ® Õ´Õ¡Õ½Õ¶Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ«, ÕºÕ¡Õ·Õ¿Õ¸Õ¶ÕµÕ¡Õ¶Õ¥Ö€Õ« Ö‡ ÖƒÕ¸Ö€Õ±Õ¡Õ£Õ¥Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€[3]

Հարցվողների երկրորդ խմբի՝ մասնագետների, պաշտոնյաների և փորձագետների համար նախատեսված այս հարցաթերթը կազմված է ութ հարցից: Այս պարագայում հարցաթերթը ներառել է պատասխանի առաջարկվող տարբերակներ չպարունակող ութ հարց, որոնք նպատակաուղղված են եղել վեր հանելու մասնագետների, պաշտոնյաների և փորձագետների տեսակետն ու փորձառությունը առկա վիճակի և մատչելիության բարելավման ուղղությամբ հարցվողների առաջարկած հնարավոր փոփոխությունները:

• • Ô³Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ´Õ¡Õ¶ Õ©Õ¥Ö€Õ© Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ¿Õ¥Õ½Õ¾Õ¡Õ® Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ« Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ°Õ¡Õ´Õ¡ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ½Õ¡Õ°Õ´Õ¡Õ¶Õ¾Õ¡Õ® Õ¹Õ¡ÖƒÕ¸Ö€Õ¸Õ·Õ«Õ¹Õ¶Õ¥Ö€Õ«Õ¶ Õ½Õ¿Õ¸Ö‚Õ£Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚ Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€[4]

Այս գնահատման թերթը կազմված է հնարավոր պատասխանի տարբերակ առաջարկող յոթ խումբ հարցերից. խմբերից յուրաքանչյուրում առկա են համապատասխան ենթահարցեր: Հարցերի յուրաքանչյուր խմբի համար գնահատման թերթը ներառել է նաև պատասխանի առաջարկվող տարբերակներ չպարունակող երկու հարց, որոնք նպատակաուղղված են եղել արձանագրելու առկա խնդիրները և բացահայտելու գնահատողների առաջնահերթ նկատառումներն ու դիտարկումները, առաջարկվող հնարավոր լուծումների մասով: Գնահատման թերթիկները լրացվել են հասարակական նշանակության կառույցներ այցեր և մասնագիտական զննում իրականացնելու արդյունքում: Վերջիններս իրականացրել են Ծրագրի շրջանակներում երկուական հետազոտող աշխատակիցներ՝ ինժեների և ճարտարապետի հեռակա աջակցությամբ ու համակարգմամբ՝ առաջնորդվելով սույն Հետազոտության շրջանակներում մշակված ուղեցույցով[5]։ Հասարակական նպատակային նշանակության շենքերի և շինությունների գնահատման թերթիկները կազմվել են հիմք ընդունելով ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի հրամանով հաստատված «Շենքերի և շինությունների մատչելիությունը բնակչության սակավաշարժուն խմբերի համար» շինարարական նորմերը[6]։ Շենքերի և շինությունների համապատասխանությունը սահմանված չափորոշիչներին

• • Ô³Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ´Õ¡Õ¶ Õ©Õ¥Ö€Õ© Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ¿Õ¥Õ½Õ¾Õ¡Õ® փողոցների Õ´Õ¡ÕµÕ©Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡Õ¿Õ¹Õ¥Õ¬Õ«Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ£Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ¥Õ¬Õ¸Ö‚ Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€[7]

Այս գնահատման թերթը կազմված է այնպես, որ հնարավորություն է տալիս հատակագծի վրա նշել գնահավող փողոցի երկարությամբ առկա թեքահարթակների տեղերը, և համապատասխանաբար նշվում են մատչելի և անմատչելի թեքահարթակները: Թեքահարթակների մատչելիությունը որոշվել է հիմք ընդունելով սույն Հետազոտության շրջանակներում մշակված ուղեցույցը:

Տվյալների մուտքագրումը

Հետազոտության ընթացքում լրացված վավեր հարցաթերթերի և գնահատման թերթերի տվյալները մուտքագրվել են համակարգիչ: Տվյալների մուտքագրման և փաստաթղթավորման նպատակով հարցաթերթերն ի սկզբանե համարակալվել են՝ շփոթմունքից խուսափելու և անհրաժեշտության դեպքում այս կամ այն հարցաթերթը գտնել կարողանալու համար:

Տվյալների վերլուծությունը

2019թ. նոյեմբերին մեկնարկել է Հետազոտության տվյալների վերլուծությունը: Տվյալները վերլուծելու համար ընտրվել է նկարագրողական վիճակագրության մոտեցումը, որին գումարվել են աղյուսակներով և գծանկարներով (ըստ կիրառության) արտահայտված միափոփոխական և երկփոփոխական վերլուծությունները:

Հետազոտությունը կենտրոնացած է ամենանշանակալից և տեղեկություններով հարուստ տվյալների և վերլուծությունների վրա՝ ընդգծելով էական օրինաչափությունները կամ շեղումները:

Աչքի ընկնող հիմնախնդիրներն ընդգծված են և վերլուծվել են առավել խորությամբ, այդ թվում փորձագետների կողմից ներկայացված մասնագիտական տեսակետների կիրառությամբ:

Միաժամանակ առաջարկություններ են ներկայացվում օրենսդրական և գործնական դաշտում որոշ փոփոխություններ իրականացնելու անհրաժեշտության վերաբերյալ՝ հասարակական նպատակային նշանակության շենքերի և շինությունների նախագծային առաջադրանքի տրամադրման, նախագծման, փորձաքննության, շինարարության և վերահսկողության ոլորտում աշխատանքի փորձ ունեցող մասնագետների, պաշտոնյաների և փորձագետների հետ իրականացված հարցազրույցների ժամանակ ներկայացված առաջարկությունների ամփոփ վերլուծության արդյունքում:

Տվյալները հիմնականում բերված են Լայկերտի սանդղակով (անգլ.՝ Likert scale)՝ ընդհանուր առմամբ հաշմանդամություն ունեցող անձանց բավարարվածության մակարդակը չափելու նպատակով (0-ից 6 բալային սանդղակ), ինչպես նաև այո կամ ոչ պատասխան ենթադրող հարցերով, պատասխանի առաջարկվող տարբերակներ պարունակող հարցերով և պատասխանի առաջարկվող տարբերակներ չպարունակող որոշ հարցերով:

Տվյալներով արտացոլված տեղեկատվությունն ավելի հստակեցնելու նպատակով վերլուծության արդյունքները ներկայացված են մի քանի տարբեր ձևով:

• Մատչելիությունից Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ ցուցանիշների Õ¡Õ´Õ¢Õ¸Õ²Õ»Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¢Õ¡Õ·Õ­Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨: Õ€Õ¡Õ·Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ ունեցող անձանց Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€ Õ¶Õ¡Õ­Õ¡Õ¿Õ¥Õ½Õ¾Õ¡Õ® հարցաթերթում ներկայացված Õ§ 0-ից (ցածր Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶) Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 6 (Õ¢Õ¡Ö€Õ±Ö€ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶) ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¡Õ´Õ¢Õ¸Õ²Õ»Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¢Õ¡Õ·Õ­Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨: Ô±ÕµÕ½ մոտեցումն Ö…Õ£Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ°Õ¡Õ½Õ¯Õ¡Õ¶Õ¡Õ¬ հարցվողների Õ¨Õ¶Õ¤Õ°Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Ö€ Õ¢Õ¡Õ·Õ­Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶ Õ¨Õ½Õ¿ Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Õ¥Õ¶Ö„Õ¥Ö€Õ« Ö‡ Õ·Õ«Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« մատչելիությունից Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ°Õ¶Õ¡Ö€Õ¡Õ¾Õ¸Ö€ Õ´Õ¡Õ¯Õ¡Ö€Õ¤Õ¡Õ¯Õ¶Õ¥Ö€Õ«:
• Մատչելիությունից Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ´Õ«Õ»Õ«Õ¶ Õ¢Õ¡Õ¬Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ£Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¨: Ô±ÕµÕ½ Õ£Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¨ ստացվել է՝ Õ£Õ¸Ö‚Õ´Õ¡Ö€Õ¥Õ¬Õ¸Õ¾ Õ£Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ´Õ¡Õ¶ Õ¢Õ¡Õ¬Õ¥Ö€Õ¨ Ö‡ Õ¢Õ¡ÕªÕ¡Õ¶Õ¥Õ¬Õ¸Õ¾ Õ¡Ö€Õ¤ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Ö„Õ¨ Õ¿Õ¾ÕµÕ¡Õ¬ հարցին ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ¡Õ® հարցվողների Õ©Õ¾Õ« Õ¾Ö€Õ¡: Õ†Õ¯Õ¡Ö€Õ¡Õ£Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ°Õ¡Õ´Õ¡Ö€ ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ½Õ­Õ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ­Õ´Õ¢Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ¥Õ¶ Õ°Õ¥Õ¿Ö‡ÕµÕ¡Õ¬ կերպ՝ Õ¨Õ½Õ¿ Õ¢Õ¡Õ¬Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ£Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« (0-Õ« դեպքում՝ Õ¶Õ¾Õ¡Õ¦Õ¡Õ£Õ¸Ö‚ÕµÕ¶ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶, 6-Õ« դեպքում՝ Õ¡Õ¼Õ¡Õ¾Õ¥Õ¬Õ¡Õ£Õ¸Ö‚ÕµÕ¶ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶). 0-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 1՝ Õ­Õ«Õ½Õ¿ Õ¹Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, 1.1-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 2՝ Õ¹Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, 2.1-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 2.6՝ Õ«Õ¶Õ¹-Õ¸Ö€ Õ¹Õ¡ÖƒÕ¸Õ¾ Õ¹Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, 2.7-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 3.3՝ Õ¸Õ›Õ¹ Õ¹Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, Õ¸Õ›Õ¹ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, 3.4-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 3.9՝ Õ¸Ö€Õ¸Õ· Õ¹Õ¡ÖƒÕ¸Õ¾ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, 4-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 4.9՝ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, 5-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 6՝ Õ·Õ¡Õ¿ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®:
• Ô´Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶, Õ¹Õ¥Õ¦Õ¸Ö„ Ö‡ բացասական Õ¨Õ¶Õ¯Õ¡Õ¬Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¿Õ¸Õ¯Õ¸Õ½Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¢Õ¡Õ·Õ­Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ (Õ¯Õ¡Õ´ Õ¢Õ¡Õ·Õ­Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶ Õ¨Õ½Õ¿ հարցվողների բացարձակ Õ©Õ¾Õ«): Ô±ÕµÕ½ ÕºÕ¡Ö€Õ¡Õ£Õ¡ÕµÕ¸Ö‚Õ´ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ£Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ¤Õ¡Õ½Õ¡Õ¯Õ¡Ö€Õ£Õ¾Õ¡Õ® Õ¥Õ¶ Õ¥Ö€Õ¥Ö„ խմբով՝ Õ¤Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ գնահատական՝ 4-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 6 (Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ® Õ¯Õ¡Õ´ Õ¡Õ¾Õ¥Õ¬Õ« Õ¢Õ¡Ö€Õ±Ö€), Õ¹Õ¥Õ¦Õ¸Ö„ գնահատական՝ 3 (Õ¸Õ›Õ¹ Õ¹Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®, Õ¸Õ›Õ¹ Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ®) Ö‡ բացասական՝ 0-ից Õ´Õ«Õ¶Õ¹Ö‡ 2 (Õ¹Õ¢Õ¡Õ¾Õ¡Ö€Õ¡Ö€Õ¾Õ¡Õ® Õ¯Õ¡Õ´ Õ¡Õ¾Õ¥Õ¬Õ« ցածր):